شاه ایران درباره تأمین نفت، بحران انرژی و همکاری با آلمان غربی. این مصاحبه در هتل امپریال (Hotel Imperial)، در شهر وین پایتخت اطریش و توسط والتر کروپس، یوهانس انگل و دیتر ویلد انجام شده و در نخستین شماره اشپیگل در ماه ژانویه سال ۱۹۷۴ میلادی منتشر گردیده است.
اشپیگل: اعلیحضرتا، شما صریحاً فرا رسیدن پایان دوران رفاه کشورهای صنعتی را اعلام کرده‌اید، دورانی که این کشورها با استفاده از نفت ارزان‌قیمت به درجه بالایی از رفاه دست یافته بودند. شما به کشورهای غربی توصیه کرده‌اید که کمربندهایشان را تنگ‌تر ببندند. آیا این به معنای آن است که کشورهای صادرکنندۀ نفت از این پس تعیین کنندۀ سرنوشت جهان غرب خواهند بود؟
شاه: هیچ کس نمی‌تواند تعیین کنندۀ سرنوشت دیگری باشد. من بر این باور هستم که ما در گذشته توسط قوای استعمارگر و جهان سرمایه‌داری مورد تاراج و چپاول واقع شده‌ایم. این تقصیر خودمان بوده است. اگر ما دچار عقب‌ماندگی شدیم، این تقصیر خود ما بوده است. ما قصد نداریم برای سرنوشت شما تصمیم بگیریم. ما تنها قصد بیان این مطلب را داشتیم که شما نمی‌توانید سطح زندگی خودتان را با روند کنونی حفظ کنید؛ با کار نکردن و یا اینکه در بسیاری موارد بدون دلیل اقدام به اعتصاب کرده و برخی اوقات حتی بیشتر از هنگام کار کردن حقوق دریافت می‌کنید. ما فقط می‌خواستیم این نکته را بیان کرده باشیم.
اشپیگل: منظور شما این است که دوران این جامعۀ رفاه‌زده نمی‌تواند تداوم پیدا کند، مگر اینکه غرب بیشتر و سخت‌تر کار کرده و با تلاشی مضاعف به استفاده از منابع انرژی خود روی بیاورد؟
شاه: دقیقاً، دقیقاً و همچنین اینکه شما بایستی به ساماندهی وضعیت خانه خودتان نیز بپردازید. این مطلب کاملاً روشن و عیان است و نیازی به مباحثه پیرامون آن نیست.
اشپیگل: به نظر شما کشورهای صنعتی به صورتی بنیانی چه موضعی را باید اتخاذ کنند؟
شاه: قابلیت استفاده و بهره‌برداری از سایر منابع انرژی را فراهم سازند. چرا از ذخائر ذغال سنگ خودتان برداشت و بهره‌برداری کامل را انجام نمی‌دهید؟ شما درباره آلودگی محیط زیست داد سخن می‌دهید، پس چرا در کشور خودتان این همه صنایع را متمرکز کرده‌اید؟ این‌ها بیش از حد این گسترۀ مکانی است که شما دارید. من از شما دعوت می‌کنم که به سرزمین من بیایید، آنجایی که ما بیش از حد کافی مکان برای کارخانجات در اختیار داریم. کارخانجاتی که یا ذغال سنگ و یا نفت می‌سوزانند و به این ترتیب موجب آلودگی محیط زیست می‌شوند. شما بایستی جایگزینی برای نفت به عنوان سوخت گرمازا، برای تولید نور یا نیروی برق پیدا کنید. برای این مقاصد بایستی نوع جدیدی از انرژی مورد استفاده واقع شود، برای نمونه انرژی اتمی. من امیدوارم که بهره‌برداری از انرژی خورشیدی یا نوع دیگری از انرژی هر چه زودتر برای این‌گونه مقاصد مصرفی آغاز گردد، مانند رویۀ جدا سازی هیدروژن از آب.
اشپیگل: برخی از کشورهای صادر کنندۀ نفت تلاش کرده‌اند که از نفت به عنوان یک سلاح سیاسی برای دستیابی به اهداف سیاسی خاصی در مناقشات منطقه خاورمیانه استفاده کنند.
● من بر این باور هستم که ما در گذشته توسط قوای استعمارگر و جهان سرمایه‌داری مورد تاراج و چپاول واقع شده‌ایم. این تقصیر خودمان بوده است. اگر ما دچار عقب‌ماندگی شدیم، این تقصیر خود ما بوده است.
با وجود اینکه شما یک‌بار گفتید که نفت را به عنوان یک سلاح سیاسی در نظر نمی‌گیرید، همزمان اظهار داشتید که حکمرانی غرب بایستی توسط حکمرانی کشورهای دارای ذخائر نفتی بزرگ جانشین گردد. آیا این آشکارا یک هدف سیاسی بلند پروازانه و جاه‌طلبانه نیست؟
شاه: حکمرانی بر چه چیزی؟ من هرگز چنین چیزی نگفته‌ام؛ من گفتم چنانچه شما زمانی دیگر در وضعیتی نباشید که به کشورهای در حال توسعه کمک برسانید، این نقش کمک رسانی بایستی از سوی برخی از کشورهای تولید کنندۀ نفت اعمال گردد، نه از سوی کشور من، چرا که ما کشوری هستیم با سی و دو میلیون نفر جمعیت. اما برخی از این کشورها آنچنان ثروتمند هستند که نمی‌دانند با ثروتشان چه باید بکنند. این پول و ثروت بایستی در یک ارگان بین‌المللی، دستگاهی مانند یک بانک پرداخت گردد. این کشورها می‌توانند سود حاصله از سپرده‌هایشان را برداشت کنند. این بانک می‌تواند پشتیبانی مالی برای اجرای پروژه‌هایی بر عهده گیرد که شما قادر به بر عهده گرفتن هزینۀ آن‌ها نیستید.
اشپیگل: آیا شما بر این باور هستید که بهای نفت خام، آنچنان که شما آن‌را تعیین کرده‌اید، طی سالیان آینده نیز در این حد باقی می‌ماند، یا اینکه عقیده دارید که این بها بایستی باز هم بالاتر برود؟
شاه: خب، این بستگی به آن دارد که شما چه نوع تورمی را نسبت به ما اعمال خواهید کرد. چرا ما بایستی از قدرت خرید نفت خودمان بکاهیم؟ نفتی که ذخائر آن ۳۰ سال دیگر رو به پایان می‌گذارد، اگر ما آن را با روند امروزی همچنان مورد استفاده قرار ادامه دهیم. من بر این باور هستم که ما بایستی از نفت بیشتر برای امور پتروشیمی استفاده کنیم، برای اهداف پزشکی؛ از آن پروتئین تولید کنیم و مواد خوراکی با کالری و ویتامین‌های بیشتر، به این ترتیب که این ماده سیصد سال دیگر به پایان برسد.
اشپیگل: اما با همه این اوصاف قیمت‌ها بالا می‌روند، و نتیجه این است که حجم زیادی از نقدینگی پولی کشورهای غربی به سوی کشورهای تولید کنندۀ نفت جاری می‌شود، ۳۰ میلیارد مارک به تنهایی از کشور آلمان غربی. چگونه این کشورها می‌توانند این حجم بزرگ و غیر متعارف از سرمایه را جذب و هضم کنند؟
شاه: من فقط می‌توانم درباره خودم صحبت کنم. ما سرمایه‌گذاری خواهیم کرد و همه این درآمد را مصرف کشور خودمان می‌کنیم. ما بایستی این کار را با وسواس و ظرافت انجام دهیم تا باعث ایجاد تورم بیش از حد نشویم؛ و حتی در آن هنگام که زیربنا و شالودۀ اقتصادی کشور چنان گسترده شده که توانایی پذیرش صنایع بیشتری را ممکن می‌سازد. این به آن معناست که تا زمانی که ما نیروی متخصص نداریم، می‌توانیم به همان میزان در خارج نیز سرمایه‌گذاری کنیم.
ادامه دارد ...
همایون ف.هزار واژه
برگرفته از: هفته‌نامه اشپیگل
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر